Dit is een dag die vier associaties oproept.
De eerste is natuurlijk de wapenstilstand van 104 jaar geleden. Na vier verschrikkelijke jaren zwegen de wapens. En ontlook de hoop die op de IJzertoren prijkt: nooit meer oorlog. Dit zijn woorden die pijn doen. Omdat we niet in staat geweest zijn om ze waar te maken, niet in 1940 en ook niet in 2022. En dus gedenken we deze dag niet enkel de slachtoffers van ’14-’18, maar ook die van Oekraïne, Somalië en Jemen, landen waar vandaag mensen mensen doden. We willen oorlog en broedermoord tegengaan, door in gesprek te gaan met wie we al te gemakkelijk als vijanden bestempelen.
Tweede kenmerk: de nationale vrouwendag. Die vond voor het eerst plaats op 11 november 1972, 50 jaar geleden dus. Sinds 1998 wordt op Wapenstilstand jaarlijks hulde gebracht aan vrouwen in gewapende conflicten. Aandacht gaat uit naar de Onbekende Oorlogsvrouw. Die staat symbool voor alle vrouwen die in oorlogsomstandigheden leefden en nog leven. In 411 voor Christus schreef Aristophanes zijn komedie Lysistrata.. Om de Peloponnesische Oorlog tussen Athene en Sparta te stoppen, weet Lysistrata de vrouwen van de oorlogvoerende soldaten ervan te overtuigen hun echtgenoten seks te ontzeggen. Haar strategie is succesvol en de oorlog stopt… In het jaar 2000 nam de VN-Veiligheidsraad een resolutie aan waarin bij de lidstaten wordt aangedrongen op een grotere rol voor vrouwen, bij het voorkomen, beheersen en oplossen van conflicten.
Ten derde is er de actie 11-11-11. Die vraagt dit jaar onze aandacht voor het klimaatonrecht. De klimaatcrisis treft immers vooral mensen en landen die er het minst verantwoordelijk voor zijn. In Bangladesh verdwijnen hele vissersdorpen in zee. In Brazilië verwoesten bosbranden kwetsbare gemeenschappen en ecosystemen. In de Sahellanden en de Hoorn van Afrika laat extreme droogte oogst na oogst mislukken: de voedselschaarste is er ongezien. Zullen de rijke landen, op de aan de gang zijnde klimaatconferentie van Sharm el Sheikh, eindelijk moedige beslissingen nemen? Ook als die onszelf een beetje pijn doen?
Maar er is ook nog een ‘ten vierde’. Deze dag is het Sint Maarten. In sommige streken de grote kindervriend: in plaats van Sinterklaas. Elders, op de vooravond, een feest van licht en vuur: met de Sint-Maartensvuren, uitgeholde bieten en fakkeloptochten. Wat hebben die nu met het vorige te maken? De prachtige legende van de mantel van Sint Maarten toont ons de weg. Je kent het verhaal. In de bittere kou deelt doopleerling Martinus zijn warme wollen mantel met de bedelaar langs de weg. Delen is dé weg naar een oplossing voor oorlog, discriminatie en armoede. Delen in dialoog, delen van macht, herverdelen van de rijkdom van deze aarde. Het is de weg die Jezus is gegaan, gesymboliseerd in het gedeelde brood van de eucharistieviering.
Christenen laten zich, net als Martinus, aansteken door de mentaliteit van Jezus. Hij maakt ons tot kinderen van dezelfde Vader, tot zussen en broers, niet alleen van hem en van elkaar, maar van alle mensen aan wie God deze planeet heeft toevertrouwd.