De katholieke vredesbeweging Pax Christi schreef een ‘Manifest voor vrede’ met als ondertitel ‘Pleidooi voor collectieve en duurzame vrede’. Het deed dat natuurlijk naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne.
Conflicten bieden groeikansen, als je er op een constructieve manier mee omgaat, zo lezen we in de inleiding. Het klassieke veiligheidsdenken gaat echter uit van een angstig wereldbeeld. Dat gaat hand in hand met machtsdenken. Dit klassieke veiligheidsdenken voorziet drie functies voor het leger: bescherming van het territorium, buitenlandse militaire interventies en hulp aan de natie bij terrorisme, natuurrampen en pandemieën. Na de (eerste) Koude Oorlog – 1945-1991 – lag voor de Navo de klemtoon op militaire interventies (Kosovo, Afghanistan, Libië) totdat Rusland in 2014 de Krim bezette. Toen verschoof de klemtoon naar het verdedigen van het grondgebied.
Maar wat ben je met veilige staten als door de opwarming van de aarde en een nucleaire wapenwedloop de toekomst van de planeet op het spel staat? Daarom pleit Pax Christi Vlaanderen voor een allesomvattende, globale en coöperatieve veiligheid.
Aan zo ’n veiligheid moet men samen werken: niet ‘tegen’, maar ‘met’ de ander. Bestaande voorbeelden van zo ’n samenwerking zijn de Verenigde Naties en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE). Een internationaal systeem zoals de Navo is daarvoor niet geschikt. De hogergenoemde militaire interventies hebben aangetoond dat oorlogen de vrede en veiligheid eerder in gevaar brengen dan vooruithelpen.
Het uiteindelijke doel moet zijn dat geen enkele staat een andere staat vreest, zodat een mondiale veiligheidsgemeenschap van staten en duurzame vrede tot stand wordt gebracht. Terwijl het machtsevenwichtsspel dat we thans meemaken ons aan de nucleaire afgrond brengt, en oplossingen verhindert voor wereldproblemen zoals de klimaatcrisis.
Tom Sauer, hoogleraar Internationale Veiligheid (UAntwerpen) en bestuurslid van Pax Christi Vlaanderen wijst op de verantwoordelijkheid van ons eigen land: Op korte termijn moet ook onze premier, Alexander De Croo aan het werk om de strijdende partijen rond de tafel te brengen. Als er één maatregel effect zal hebben op de gigantische energiefactuur van burgers en bedrijven, is dat het beëindigen van de oorlog en de uiteindelijke normalisering van de betrekkingen met Moskou.