In het verleden was het ook niet allemaal koek en ei. Uit mijn kinderjaren herinner ik mij de koningskwestie: België stond op de rand van een revolutie. Op internationaal vlak was er de Koude Oorlog waar het er, net als nu, mensonwaardig aan toeging: met het bloedvergieten in Korea, Algerije, Latijns-Amerika en Vietnam. In ons Europa heersten dictaturen in Griekenland, Spanje en Portugal, om van het Oostblok nog te zwijgen.
Maar er heerste wel een zekere stabiliteit. Wij – dat waren Europa en de Verenigde Staten – leefden in de Eerste en zij – de communisten – in de Tweede Wereld. Met de dekolonisatie kwam daar de Derde wereld bij: we noemden die aanvankelijk de onderontwikkelde landen: dank zij ons beschavingswerk zouden die ook wel vooruitgang boeken… Maar dus was er wel stabiliteit op geopolitiek vlak. En niet alleen daar: in de jaren ’50 en ’60 was de Rooms-katholieke Kerk als een rots in de branding, eerst met ‘Eviva Pio Duodecimo’, daarna met de sympathieke Johannes XXIII.
De geopolitieke stabiliteit is sinds kort, met het aantreden van Trump II, helemaal verdwenen. De internationale orde is een wanorde aan het worden. Dat veilige kader waarin we leefden dreigt nu uiteen te vallen. En dat niet alleen: ook het oude levensbeschouwelijk kader is er niet meer. Het verdwijnen van dat laatste was een langzamer proces. Mei ’68 speelde daarin een rol. Humanae Vitae verscheen drie maanden later. En de Kerk werd steeds meer als wereldvreemd ervaren, met het kindermisbruik als klap op de vuurpijl.
Hoe moet het verder? Het politiek en kerkelijk systeem van toen kunnen en moeten we niet meer herstellen. Wat niet betekent dat we ons zomaar moeten neerleggen bij de kwalen die onze wereld teisteren. Sommigen hebben de moed om politiek actief te zijn: binnen politieke partijen of als activist. Maar daarnaast is ook een levensbeschouwelijk kader wellicht onontbeerlijk. En daar kan iedereen aan timmeren.
Enkele mogelijke blauwdrukken:
– het geloof in een medelevende en bevrijdende God. De Bijbelse profeten, met als voornaamste Jezus, en de profeten van nu: ze blijven een bron van inspiratie en van verbondenheid.
– naast het christendom zijn er talrijke min of meer verwante levensbeschouwingen. Het contact met deze mensen is op zichzelf al verrijkend. We kunnen van hen leren en met hen verbanden smeden.
– het besef deel uit te maken van een groot zinvol geheel. Mensen met een holistische visie geloven dat alles met elkaar verbonden is en dat het geheel meer is dan de aparte onderdelen.
Het valt me op dat hier telkens sprake is van verbondenheid. Kleine en grote gemeenschappen scheppen een structuur die helpen om staande te blijven binnen de turbulenties die we thans meemaken. En regelmatig deelnemen aan een viering is zeker geen slecht idee.
(Rob)